Ҫамрӑк ӑрӑвӑн чунӗсенче наци туйӑмӗ ҫиреплентӗр тесе, чӑваш культурине, чӗлхине, тӑван кӗтесе юратма, хисеплеме пропагандалас тесе Етӗрне районӗнчи мӗнпур вӗренӳ учережднейийӗнче чӑваш чӗлхи эрни пуҫланчӗ.
Кашни вӗренӳ учреждени сайтӗнче «Чӑваш чӗлхи эрни» («Тӑван чӗлхе — пӗлӳ ҫӑлкуҫӗ») веб-страница уҫӑлнӑ. Асӑннӑ сайтра чӗлхе кунӗ тӗлне палӑртса хӑварнӑ уявсен планне, шкул ачисен чӑваш тематикипе ҫырнӑ чи лайӑх ӗҫӗсене (сӑвӑ, сочинени, хайлавсем, хӑтлавсем) кӗртме паллӑртнӑ. Чӑваш чӗлхи эрни кунӗсенче «Етӗрне пӗлӗвӗ» дисциплинӑпа олимпиада, наци тӗррин конкурсӗ, литература-музыка каҫӗсем, ача-пӑчасен ӳкӗрчекӗсен куравӗ, чӑваш поэт-ҫыравҫисене халалласа виртуаллӑ экскурсисем, вулав конференцисем, ҫыравҫӑсемпе, поэтсемпе, чӗлхеҫесемпе тӗлпулусем ирттерме палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне мӗнпур район вулавӗшӗсенче тӑван чӗлхепе И.Я.Яковлев вӗрентекенӗме халалласа кӗнекесен куравӗсем иртӗҫ.
Чӑваш чӗлхи эрнине иртересси — чӑваш халӑхӗн чи ҫутӑ тивӗҫӗ. Ку ӗҫре Етӗрне районӗ те активлӑ хутшӑнни самаях савӑнтарать.
Етӗрнери тӗп вулавӑшра Еремин Владимир Петрович педагог 85 тултарнине халалласа экспозици уҫӑлнӑ. Ӑна Етӗрне район архивӗ пулӑшнипе хатӗрленӗ.
Вулавӑш хӑнисем Владимир Ереминӑн тӗрлӗ удостоверенийӗсемпе, хисеп тата тав хучӗсемпе, сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллашма пултараҫҫӗ — вӗсенче унӑн кун-ҫулӗ сӑнланнӑ.
Еремин Владимир Петрович — педагог. Педагогика училищинчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн вӑл Етӗрнери ПТУ-ра вӑй-хал культурине вӗрентессин ертӳҫи пулнӑ. Кайран пуҫламӑш ҫар хатӗрлевне ертсе пынӑ. Ӗҫре хастар кӑтартнӑшӑн ӑна «Тӑван Ҫӗршывӑн 1941–1945 ҫҫ. аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче хастар ӗҫленӗшӗн», «Ӗҫ ветеранӗ» медальсемпе, «РСФСР профтехвӗренӳ отличникӗ» «Союзри «Ӗҫ резервӗсем» спорт пӗрлӗхӗн хисеп палли» паллӑсемпе, хисеп тата тав хучӗсемпе чысланӑ.
Кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче Етӗрне район администрацийӗн пуҫлӑхӗ 36-мӗш хушӑва алӑ пусса Тури Ачакри тӗп пӗлӳ паракан вӑтам шкула Аркадий Айдак ятне панӑ. Малашне ҫак шкул «Чӑваш Республикинчи Етӗрне районӗн «Аркадий Айдак ячӗллӗ пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан Тури Ачак тӗп вӑтам шкулӗ» муниципалитетӑн пӗтӗмӗшле вӗренӳ бюджет учрежденийӗ» ятлӑ пулӗ.
Ҫавӑн пекех «Ачак» Чӑваш Республикин этноҫутҫанталӑк паркне» те Аркадий Айдак ятне парасси пирки проект хатӗрленӗ. «Сӑр» автоҫул енчен «Ленинская искрӑна» кӗнӗ вырӑнта вара А.П. Айдак ячӗпе астӑвӑм стеллине туса лартма йышӑннӑ.
Айдак Аркадий Павлович 1937 ҫулхи ҫӗртмен 7-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Чурпайра ҫуралнӑ. 1961 ҫулта И.Я.Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагигика институчӗн историпе филологи факультечӗн вырӑс-чӑваш уйрӑмне пӗтерсе аслӑ пӗлӳ илнӗ.
Виҫӗмкун, кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче, Етӗрнери Культура ҫуртӗнче Тани Юн актисӑна аса илчӗҫ — «Слава и трагедия Тани Юн» (чӑв. Тани Юн чапӗпе асапӗ) театрланӑ литература каҫӗ иртрӗ. Ӑна паллӑ актриса ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине паллӑртса ирттерчӗҫ.
И.С. Масимов-Кошкинскийӗн мӑшӑрне аса илсе иртрренӗ каҫра тӗрлӗ тӳре-шарасӑр пуҫне Тани Юн пӗртӑван хӗрӗ, Етӗрнере ҫуралса ӳснӗ Светлана Березкина, Пётр Градов сӑвӑҫ-тӑлмач, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ актёрӗ Андрей Градов, Светлана Асамат сӑвӑҫ тата ыттисем пулчӗҫ. Светлана Березкина хальхи вӑхӑтра Тани Юнпа И.С. Максимов-Кошкинскийсен япалисене упрать, вӗсен ӗҫӗ-хӗлне ҫутатас ӗҫре вӑй хурать.
Литература каҫӗнче Етӗрнери тӗп вулавӑш ӗҫченӗсем Тани Юнӑн пурнӑҫри саманчӗсене кӑтартса унӑн кун-ҫулне ҫутатса пачӗҫ. Ҫавӑн пекех сӑвӑсем вуларӗҫ, Тани Юн монологӗсене сцена ҫинчен каласа пачӗҫ, «Сӑр ен» халӑх ансамблӗ юрӑсемпе савӑнтарчӗ.
Вӑрӑммипе вӑрӑм та-ха ӗнтӗ, анчах Чӑваш Еншӑн кӑна чи вӑрӑм кӗпер шутланӗ. Унӑн тӑршшӗ — 1 242 метр пулӗ, ку вӑл ҫухрӑм ытла. Кӗперпе ҫыхӑннӑ ҫула та шутласан — 4 373 метр таранах пулать. Чи малтанлӑха ҫул икӗ полосаллӑ ҫеҫ пулӗ, каярах, иккӗмӗш тапхӑрта тепӗр иккӗ хушӑнӗҫ. Ҫул сарлакӑшӗ — 7,5 метр. Кӗпере 120 ҫх/сх хӑвӑрлӑхпа ҫӳреме юрать. Кӗпере туса ҫитернӗ хыҫҫӑн талӑк хушшинче ун урлӑ 25 750 машшин каҫма пултарӗ.
Сӑр урлӑ хывнӑ кӗпере тума пурӗ 4,9 милиард тенкӗ тӑкаклама планланӑ. 1-мӗш пайне кӑҫал хута ярӗҫ, ыран, чӳкӗн 22-мӗшӗнче, ӑна уҫма хатӗрленеҫҫӗ.
Чӑваш Енре каллех Йошкар-Олапа Мускав хушшинче ҫӳрекен автобуспа пӑтӑрмах пулса иртнӗ — хальхинче 2 ҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ.
ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх паян 4 сехет ҫурӑра Шупашкарти Мускав проспекчӗн 7-мӗш ҫурчӗ ҫывӑхӗнче Мускавран Йошкар-Олана ҫул тытакан Мерседес автобуспа Skoda Octavia ҫапӑннӑ. Ҫӑмӑл машинри икӗ пассажир вырӑнтах леш тӗнчене ӑсаннӑ, вӑйлӑ суранланнӑ водителе пульница леҫме тивнӗ. Автобусри 49 ҫынран пӗри те аманман. Мерседес водителӗ каласа панӑ тӑрӑх ҫӑмӑл машина ун ҫулӗ ҫине ӑнсӑртран вӗҫсе тухнӑ, вӑл нимӗн те тума ӗлкереймен. ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх Skoda Octavia водителӗ руль умӗнче ҫулталӑк ытларах ҫеҫ ларнӑ иккен.
Автобус пассажирӗсем валли тепӗр транспорт хатӗрӗ тупса вӗсене Йошкар-Олана янӑ.
Асаилтеретпӗр, Йошкар-Оларан Мускава ҫӳрекен рейслӑ автобуспа нумай пулмасть тепӗр пӑтӑрмах пулсан иртнӗччӗ — Етӗрне районӗнчи Йӑмалӑх ялӗ ҫывӑхӗнче «Неоплан» автобус «Мерседес» тиев машинипе ҫапӑннӑччӗ.
Етӗрне районӗнчи Йӑмалӑх ялӗ ҫывӑхӗнче «Неоплан» автобуспа «Мерседес» тиев машини ҫапӑннӑ — телее автобус водителӗ ҫеҫ суранланнӑ.
«Неоплан» Йошкор-Оларан ҫула тухнӑ, унпа 37 пассажир Мускава ҫитесшӗн пулнӑ. Ҫул-йӗр йӗркине тытакансем пӗлтернӗ тӑрӑх автобус малта пыракан транспорта иртсе кайма тесе хирӗҫ ҫул ҫине тухнӑ пулнӑ, водитель йӑнӑшне пула хирӗҫ пыракан тиев машинипе айӑккинчен ҫапӑннӑ. Пӑтӑрмах вырӑнне полиципе инкеклӗ ӗҫсен министрествин (ИӖМ) ӗҫченӗсем, васкавлӑ пулӑшу машинисем ҫитнӗ — ӗҫ епле пулса иртнине тӗпчеме пуҫланӑ. Мускава ҫула тухнисем валли вара ҫӗнӗ автобус панӑ.
Етӗрне районӗнче паян пӑтармах сиксе тухнаран Ми-8 вертолет анса ларнӑ. Республикӑри ИӖМ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх вӗҫев аппаратӗнчи ҫынсем суранланман. Инкек-синкекрен сыхланас тӗлӗшне унта тӳрех Муркашпа Етӗрнери пушар хуралӗн машинисем вӗҫтернӗ, ИӖМ ӗҫченӗсем те ҫула тухнӑ. Ырра — инкек аякран иртнӗ, ларнӑ хыҫҫӑн сулахайри двигателӗн пушар датчикӗ тӗрӗс мар ӗҫленине палӑртнӑ.
Вертолет Хусантан Мускав облаҫне вӗҫнӗ — ӑна ҫак ҫула газ пӑрӑхӗсене тӗрӗслесе пыма янӑ. Унта виҫӗ пилотпа икӗ инженер вӗҫнӗ пулнӑ.
Ӗнер, авӑнӑн 9-мӗшӗнче, производство йӗркелӳҫи, 1964-2007 ҫулсенче «Ланинская искра» колхозӑн председателӗнче вӑй хунӑ Аркадий Павлович Айдак вилсе кайнӑ.
Сывпуллашу ыран, авӑнӑн 11-мӗшӗнче, Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ял клубӗнче 12:00-13:00 сехетсенче иртӗ.
Айдак Аркадий Павлович 1937 ҫулхи ҫӗртмен 7-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Чурпайра ҫуралнӑ. 1961 ҫулта И.Я.Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагигика институчӗн историпе филологи факультечӗн вырӑс-чӑваш уйрӑмне пӗтерсе аслӑ пӗлӳ илнӗ. 1960 ҫулта ПСҪЛКС Чӑваш обкомӗн вӗренекен ҫамрӑксен инструкторӗ, 1961 ҫулта — ССКП Етӗрне райкомӗн пропагандисчӗ, ПСҪЛКСӑн Етӗрне райкомӗн пӗрремӗш секретарӗ пулнӑ. 1962 ҫулта «Ленинская искра» (чӑв. «Ленин хӗлхемӗ») колхозӑн пӗрремӗш парторганизацийӗн секретерӗнче тӑрӑшнӑ.
1964 ҫултанпа вара 43 ҫул «Ленинская искра» колхозӑн председателӗ пулса ӗҫленӗ.
Ӗнер, авӑнӑн 3-мӗшӗнче, пирӗнтен ӗмӗрлӗхе чӑваш халӑх ҫыравҫи, драматургӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Краснов Георгий Васильевич уйрӑлса кайрӗ.
Георгий Васильевич 1937 ҫулхи кӑрлачӑн 30-мӗшӗнче Етӗрне районӗнчи Йӗрхкасси ялӗнче ҫуралнӑ. Мӑн Явӑшри ҫичӗ ҫул вӗренмелли шкулта, Ҫӗрпӳ ял хуҫалӑх техникумӗнче, Мускав патшалӑх университечӗн журналистика факультетӗнче вӗреннӗ. Колхоз председателӗ, Чӑваш АССРӗн радиовещанипе телевидени комитечӗн тӗп редакторӗ тата председатель ҫумӗ пулнӑ. Чӑваш АССР ҪП правлениӗн председателӗ, «Тӑван Атӑл» журналӑн тӗп редакторӗ вырӑнӗнче ӗҫленӗ.
Юлашки ҫулсенче вӑл Чӑваш патшалӑх университетӗнчи журналистика факультечӗн профессорӗ пулса ӗҫлерӗ.
Георгий Краснов 20 ытла кӗнеке кӑларнӑ: «Кӑмӑл туртӑмӗ» (1973), «Ҫамрӑклӑх пӗрре килет» (1974), «Ӗмер тикӗс килмест» (1979), «Кавар» (2004), «Кӗвеҫекене кӗвӗ ҫиет», «Телей патне виҫӗ ҫухрӑм», «Ҫитетпӗр хӗрӗхе, иртетпӗр хӗрӗхрен», «Хӗрлӗ тюльпан» (2007), «Чипер хӗр ача Ксени» (2010) тата ыттисем.
+17.3 °C